“Alles is energie en energie is alles.”
Dat zou het korte antwoord zijn op de vraag waarom ik me elk jaar weer ijverig inspan om gedurende Maha Shivratri, De Grote Nacht van Shiva, de hele nacht wakker te blijven. Maar het gaat over meer dan wakker blijven (met een goede Netflix serie lukt dat me immers ook).
Een groter momentum dan deze jaarlijkse nacht bestaat er niet voor mensen die zich spiritueel verder willen ontwikkelen. Noem het voldoening, rust, balans of gerealiseerde kennis: Voor iedereen die zich daadwerkelijk wil losmaken van het valse ego dat ons keer op keer een mirage van het ‘geluk’ voorhoudt dat ons emotioneel instabiel maakt, is Maha Shivratri letterlijk een cadeau.
Maar dan moet je het wel uitpakken.
Je bent een microweergave van de kosmos
Ik leef bij en van deze eeuwenoude conclusie uit de spirituele geschriften, de Veda’s, die universele kennis ten behoeve van de gehele mensheid bevat. Het menselijk lichaam zoals we het kunnen waarnemen, maar ook de subtiele vorm ervan die zich uit in onze gedachten en het ego is onlosmakelijk verbonden met de omgeving. De ademhaling is hier een mooi voorbeeld van: Het is een constante uitwisseling tussen het lichaam dat zuurstof onttrekt aan de omgeving en koolstofdioxide uitstoot wat door bomen in de omgeving weer wordt omgezet in zuurstof.
Je zou dus eigenlijk kunnen zeggen dat de fysieke omgeving waarin wij ons bewegen een verlengstuk is van ons lichaam. Al ga je omwille van het experiment even mee gaat in deze gedachte, dan betekent het dus ook dat alles in de kosmos van invloed is op ons als mens en alles wat leeft. Sterker nog, voor elke dynamiek in de kosmos bestaat er een equivalent op het niveau van je lichaam/geest en vice versa.
Zo weten we dat de maan een belangrijke rol speelt bij de groei van gewassen, maar is ze ook van invloed op ons geestelijke gesteldheid, ofwel je gedachten. Zonder hier nu te diep op in te gaan, ligt hier wel de cruciale link met Maha Shivratri.
Er is elke maand een Shivratri: De nacht die voorafgaat aan de Nieuwe maan, wanneer er niets van de maan te zien is. Maar alleen tijdens Maha Shivratri op de 14e nacht van de maand februari-maart (Phalguna) is er sprake van een optimale positionering van het noordelijk halfrond van de aarde waardoor er een natuurlijke stijging van energie plaatsvindt in de mens. Dit is bij uitstek de gelegenheid om spirituele groei en vooruitgang te boeken, alle seinen staan op groen!
Om deze opwaartse energiestroom maximaal te benutten is het dus raadzaam om niet alleen wakker te blijven, maar gedurende de nacht letterlijk je ruggengraat recht te houden om die energie te ‘channelen’. Ideaal dus voor meditatie en spirituele studie. En dan helpt het uiteraard ook als je overdag niet te veel en te zwaar hebt gegeten, dat is de reden dat er wordt gevast op deze dag en in de nacht. Je bent immers wat je eet! En bovendien, hoe zonde zou het zijn om al die extra, opwaartse energiestromen in het lichaam te verspillen aan een overbelast spijsverteringssysteem? Vasten maakt het lichaam en de geest licht, waardoor je je goed kan focussen en kan opgaan in meditatie.
Symbolen
So far voor het rationele verhaal achter deze belangrijke dag op de spirituele kalender. Binnen de Hindoe filosofie en in de geschriften zijn ook talrijke, mooie verhalen te vinden over Maha Shivratri. Zo is het de nacht dat Shiva trouwde met de godin Parvati. Deze verhalen staan bol van symboliek die de eigenlijke essentie erachter vertegenwoordigen.
Parvati was een zeer aantrekkelijke en wonderschone godin die graag met Shiva wilde trouwen. Maar ondanks het feit dat ze zo mooi was, kreeg ze geen aandacht van Shiva. Hierop besloot ze zeer strenge boetedoening te doen waarbij ze alle weersinvloeden (kou, hitte, droogte, stormvloed) en de tijd trotseerde uit pure toewijding voor Shiva, waarbij ze alles wat haar zo mooi maakte ook opofferde. Duizenden jaren lang trok ze zich terug in diepe meditatie en onttrok ze zich aan alles wat de zintuigen en het lichaam plezierde. Hierdoor won zij het hart van Shiva en trouwden ze met elkaar. De gedachte hierachter is dat daadwerkelijke spirituele vooruitgang impliceert dat je boven alles wat tijdelijk en vergankelijk komt te staan, om een hogere en eeuwige waarheid te omarmen: Jouw ware identiteit die eeuwig, gelukzalig en puur is (de eigenschappen van Shiva). Wanneer je deze staat bereikt ben je niet langer onderhevig aan de grillen van de natuur en alle wereldse creatie die tijdelijk van aard zijn en daarmee ook slechts een tijdelijke schijn van geluk kunnen geven.
Daadwerkelijke zelfverwerkelijking gaat niet alleen om het kennen van deze waarheid, maar juist om het praktiseren ervan.
En op Maha Shivratri word je als mens optimaal gefaciliteerd door de kosmos om deze kennis te realiseren, om te ontwaken uit de illusie die het beperkte leven op aarde ons voorhoudt.
Maar het is makkelijker gezegd dan gedaan
Ook als ik dit nu schrijf denk ik: “Voor mij klopt dit helemaal”, maar als het dan ergens tussen 3 en 4 uur in de ochtend is tijdens Maha Shivratri, ik vecht tegen de vermoeidheid van een werkweek die nog niet eens voorbij is en ik ook al de hele dag heb gevast, herinner ik mezelf weer dat niet alles wat simpel of logisch klinkt ook makkelijk is om te doen.
Ik zie het pad van spirituele zelfrealisatie als een proces van vallen, weer vallen en opstaan in de wetenschap dat je weer kan vallen, maar ook weer kan opstaan. Simpel gezegd, het vraagt om een onuitputtelijke inspanning zonder je te richten op enig resultaat. Want dat zorgt weer voor gehechtheid en dat is nou juist wat je niet wil als je op zoek bent naar balans en spirituele groei.
Dus ja, ik val helaas ook wel eens in slaap tijdens een Maha Shivratri en soms heb ik om praktische redenen geen keuze: Als ik de volgende dag een drukke dag op werk heb, kan ik het me simpelweg niet permitteren om een nacht te skippen. Enige troost put ik dan wel uit de gedachte dat een van de 1008 namen van Shiva Bholenath ofwel ‘de Barmhartige’ is. Shiva wordt geroemd om zijn vergevingsgezindheid en het feit dat hij met heel weinig al tevreden is te stellen. Shiva wordt vaak afgebeeld met een bedelaarsschaal terwijl hij als God de beschikking heeft over alle rijkdom (weer een symbool dat mensen op het spirituele pad aanmoedigt om simpel en bescheiden te leven omdat elke vorm van overvloed en rijkdom een blokkade vormt voor spirituele groei). Dus zelfs met een halve nacht kun je al een heel eind komen!
Iedereen kan opblijven
Natuurlijk denk ik dan wel eens dat als Maha Shivratri net als in India hier in Nederland ook een nationale feestdag zou zijn, ik elk jaar onbelemmerd de hele nacht zou kunnen doorhalen en daarmee optimaal meelift op deze voorspoedige nacht. Maar persoonlijk zie ik het ook als een zwaktebod om dit als een belemmering te zien: Het pad van spirituele vooruitgang is voor een ieder toegankelijk, je hebt er geen diploma, bruine huidskleur, Hindoestaanse naam of een vrije dag voor nodig.
Wat je wel nodig hebt is een ijzeren wil, discipline en een rotsvast vertrouwen. Dit zijn voor mij de enige ‘non-negotiables’ en de rest moet je er simpelweg voor over hebben.
Wat ik iedereen die nog nooit van Maha Shivratri heeft gehoord gun, is om verder te kijken dan de pracht en praal die zo een culturele feestdag met zich meebrengt en jezelf te trakteren op het onderzoeken van de eigenlijke essentie ervan. Ga eens in gesprek met iemand in je omgeving, vraag wat je wil weten en kijk eens naar wat er online allemaal is te vinden om je vervolgens af te vragen hoe dit kan bijdragen aan jouw leven en manier waarop jij ernaar kijkt. Want al die symboliek, duizenden goden en de heroïsche verhalen uit geschriften schieten hun doel voorbij als de mens faalt te groeien door middel van gerealiseerde kennis.
Over Monique Baidjnath-Badloe
Monique is in het dagelijks leven leiderschapscommunicatie coach bij Speech Republic.Ze helpt leiders en eigenlijk iedereen die een ‘gamechanger’ wil zijn om echte impact te hebben op het podium. Elk goed verhaal verdient een podium en zij helpt ambitieuze professionals om hun momentum te optimaliseren vanuit hun eigen kracht.
Of hoe ze het zelf graag zegt: “Ik heb de leukste baan van de wereld!”